Pakete "Evet" Çıkarsa Neler Değişecek

Anayasa mahkemesi anayasa paketi ile ilgili kararını verdi. Türkiye 12 Eylül 1980 darbesinin yıldönümünde sandık başına gidecek.


Yüksek Mahkeme, paketin,
Anayasa Mahkemesi ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) üye seçimini düzenleyen bazı hükümlerini anayasaya aykırı buldu. Mahkeme, Cumhurbaşkanı'nın
HSYK'ya iktisat siyasal bilim dallarıyla üst kademe yöneticileri
arasından üye seçmesine ilişkin ibarelerin iptaline karar verdi.
HSYK'ya yalnızca hukukçu akademisyenler ve avukatlar arasından Seçim yapılabilecek. Maddenin yeni haline göre, Cumhurbaşkanı HSYK'ya 4 üyeyi hukukçu akademisyenler ile avukatlar arasından doğrudan seçebilecek.



Anayasa Mahkemesi ve HSYK'ya üye seçilmesini düzenleyen maddede üye seçecek Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay, YÖK
ve Baro başkanlarının gönderecekleri üyeler için yapacakları seçimlerde
'her üyenin ancak bir aday için oy kullanabilmesine ilişkin ibare' de
iptal edildi. İptal edilen hükme göre, HSYK'ya üye seçecek Danıştay, Yargıtay, Adalet Akademisi ile adli ve idari yargı hakim ve savcıları her aday için ayrı ayrı oy verebilecek. Anayasa Mahkemesi ve HSYK'nın asıl maddelerinde iptal edilen ibarelerin geçici maddelerdeki yollamaları da iptal edildi.


CHP ise pakette esasla ilgili bölümde
Anayasa Mahkemesi'nin yapısı ile HSYK'nın yapısını düzenleyen iki maddenin iptalini istemişti.


PAKETLE DEĞİŞECEK OLANLAR




TBMM
Genel Kurulu'nda 336 milletvekilinin oyuyla yasalaşan 27 maddelik
paket, pozitif eşitlikten kişisel verilerin korunması, seyahat
hürriyetinden memura toplu sözleşme hakkına ve grev yasaklarının
kaldırılmasından Anayasa Mahkemesi
ve HSYK'nın yapısına kadar pek çok önemli değişiklik getiriyor.
Paketten düşen tek madde ise Siyasi Partilerin kapatılmasına ilişkin
8'nci madde oldu. 8'nci madde nedeniyle teklifin 26'ncı maddesine bağlı
Geçici 18'nci madde de yapılan gizli oylamada aldığı 203 kabul oyuyla
paketten düştü.


Kadın-erkek eşitliği konusunda alınacak tedbirler, Anayasanın
eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamayacak. Herkes kendisi ile
ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olacak. Yurt
dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması
nedeniyle ve hakim kararıyla sınırlandırabilecek. Her çocuk, korunma ve
bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça ana ve
babası ile kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahip
olacak. Devlet, her türlü istismara karşı çocukları koruyucu tedbirleri
alacak. Aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunabilecek.

MEMURA TOPLU SÖZLEŞME


Memurlara ve diğer kamu görevlilerine toplu sözleşme yapma hakkı
tanınacak. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması
halinde, taraflar Kamu Görevlileri Kuruluna başvurabilecek.

Kurul kararları, kesin ve toplu sözleşme hükmünde olacak. Toplu
sözleşme emeklilere de yansıtılacak. Greve katılan işçilerin ve
sendikanın kasıtlı veya kusurlu hareketleri sonucu grev uygulanan iş
yerinde neden oldukları maddi zarardan sendika sorumlu tutulamayacak.
Siyasi amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grevi ve lokavtı, genel grev ve
lokavt, iş yeri işgali, iş yavaşlatma, verim düşürme ve diğer
direnişlere ilişkin yasaklar kaldırılacak.


Kamu Denetçiliği Kurumu (ombudsmanlık) oluşturulacak. Milletvekilliğinin düşürülmesi uygulaması kaldırılacak.




TBMM Başkanlık Divanı 2. dönem sonuna kadar görev yapacak.


YAŞ VE HSYK KARARLARINA YARGI YOLU


Yüksek Askeri Şura'nın (YAŞ) terfi işlemleri ile kadrosuzluk
nedeniyle emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına
karşı yargı yolu açılacak. Adalet hizmetleri ile savcıların idari
görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri
ile hakim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme
ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişlerince yapılacak.


Askeri mahkemeler, asker kişiler tarafından işlenen askeri suçlar
ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve
görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla
görevli olacak. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve düzenin
işleyişine karşı suçlara ait davalar, her durumda adliye mahkemelerinde
görülecek. Siviller, savaş hali dışında askeri mahkemelerde
yargılanamayacak.


ANAYASA MAHKEMESİ VE HSYK YENİDEN YAPILANDIRILACAK







Anayasa Mahkemesi yeniden yapılandırılacak. Halen 11 asıl 4 yedek üyeli Anayasa Mahkemesi, 17 asıl üyeden oluşacak. TBMM,
2 üyeyi, Sayıştay Genel Kurulunun gösterdiği 3'er aday arasından; 1
üyeyi ise baro başkanlarının avukatlar arasından göstereceği 3 aday
arasından gizli oyla seçecek. Siyasi partilere ilişkin dava ve
başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla
yürütülecek yargılamalara, Genel Kurul bakacak.


Askeri
Yargıtay
ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyeleri için "hakimlik teminatı"
geçerli olacak. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) yeniden
yapılandırılacak. HSYK'nın halen 7 olan üye sayısı 22'e, 5 olan yedek
üye sayısı ise 12'ye çıkarılacak. HSYK, 3 daire halinde çalışacak.
HSYK'nın Başkanı, Adalet Bakanı olmaya devam edecek. Adalet Bakanlığı
Müsteşarı'nın kurulda yer alması uygulaması da sürecek. Ekonomik ve
Sosyal Konsey anayasa kapsamına alınacak.



12 EYLÜL DARBECİLERİNE YARGI YOLU


Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları ile
Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce
Divan'da yargılanacak. Yüce Divan kararlarına karşı yeniden inceleme
başvurusu yapılabilecek. Genel Kurul'un yeniden inceleme sonucu verdiği
kararlar kesin olacak.

12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde
kurulan hükümetler ve Danışma Meclisi'nde görev alanların
yargılanmasını önleyen geçici 15. maddesi yürürlükten kaldırılacak.




BU GÜNLERE NASIL GELİNDİ?


AK Parti tarafından getirilen anayasa değişikliği paketi,








TBMM'de tartışmalı oturumlara neden oldu. AK Parti, paketteki ilk fireyi 8. maddede yaşadı. TBMM
Genel Kurulu'nda, anayasa değişikliğine ilişkin 2. turda, siyasi
partilerin kapatılmasıyla ilgili 8. madde 327 oy aldı. Öngörülen beşte
üç çoğunlukla (330) kabul oyu alamayan 8. madde paketten düştü.


Paket, muhalefetin tüm itirazlarına rağmen
TBMM'den geçti. Cumhurbaşkanı
Abdullah Gül de anayasa değişikliğine ilişkin paketi onayladı. Bunun
üzerine CHP, DSP ve bağımsız milletvekillerinin de imzalarını alarak,
Anayasa değişikliğinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması talebini
içeren başvuruyu Anayasa Mahkemesi
Başkanlığı'na sundu. CHP'nin başvuru dilekçesi esas ve yöntem olmak
üzere iki bölümden oluştu. CHP, anayasa değişikliğinin yöntem
bakımından tümünün yürürlüğünün durdurulması ve esas bakımından da bazı
maddelerini iptalini istedi.