Çocuğunuz okuyamazsa

Konu: Çocuğunuz okuyamazsa Salı Tem. 06, 2010 11:37 am

ÇOCUĞUM OKUYAMAZSA !
Okuma güçlüğü yani Disleksi nedir? Nasıl anlaşılır?

Pek çok ünlü müzisyen, bilim adamı, sanatçının okuyamadığı için okullardan kovulduğu, zeka özürlü tanısı aldığı,

küçük yaşlarında ‘başarısız’ damgası taşıdıklarını duyarız. Bu ünlülerden Tom Cruise ‘okuma öğrenemeyen

ancak kendi işini görebilir’ tanısı almış şimdilerde okuyamayan çocuklara yardım kampanyaları düzenleyen bir

sinema dehasıdır. Ampulü keşfeden Thomas Edison, gerilim kitaplarının ünlü yazarı Agatha Christi, masalsı

fantazileri gerçeğe dönüştürmüş deha Walt Disney tanınmış disleksiklerden.

Okumada zorlanmayan bir kişinin okuyamamanın nasıl bir zorluk olduğunu hayal etmesi son derece güçtür. Bu

nedenle okuyamayan disleksikler sıklıkla ‘tembel’, ‘inatçı’, ‘ilgisiz’ gibi hak etmedikleri sıfatlarla anılmaktadırlar.

Genellikle yetersiz tanınma nedeniyle toplumdaki insidans bilinmese de % 10 civarında olduğu düşünülmekte...

100 seneden beri tanınan bu öğrenme güçlüğünün asıl nedeni yeni yeni ortaya çıkmaktadır. Bugün beyinde bir

özür değil, disleksinin beynin okuma alanları arasındaki koordinasyonun tam kurulamadığı bir durum olduğu

anlaşıldı. Helsinki’den yapılan bir açıklamada DYXCI geninin mutasyonunu taşıyan ailelerde disleksik kişilerin

çok daha fazla olduğu bildirilmiştir yani kalıtımsal bir yanı da vardır.

Okuma sırasında beynin aktifleşen bölgeleri fonkiyonel MRI yöntemiyle tespit edilmiştir. Beynin sol tarafı

okumayı yönetmektedir. Beynin sol ön bölüme ‘Hece Oluşturan Bölge’ adı verilmekte ve harflerin yanyana

koyularak hecelere dönüştürülmesi bu bölgede gerçekleşmektedir. Sol orta bölgeye ‘Kelime Analiz Bölgesi’ adı

verilmekte, burada heceler anlamlı hale gelmekte, kelimeye dönüşmektedir. Kulak arkasında kalan oksipital

bölge ise ‘Otomatik Detektör’ adıyla anılmakta, önceden tanınmış kelimelerin 1. ve 2. duraklardan geçmeyip

direkt kelimenin tanındığı bölge. Okumaya hız veren işte bu otomatik alandır.
Dislekside ne oluyor? Kelime analizi ve otomatik detektör bölgeleri iyi koordinasyon sağlayamıyor. Bu kişilerde

kelime oluşumu her seferinde ‘Hece Oluşturan Bölgeden geçiyor ve bu nedenle de okumada istenen serilik bir

türlü yakalanamıyor. Bu kişiler beyinlerinin sağ bölgelerini de çalıştırarak okumaya çalışıyorlar.

Disleksinin yaşa göre şüphe uyandıran belirtileri:

3-5 YAŞ ANAOKULU ÇAĞI:

1- Kelimelerin tekrarlandığı şarkılardan hoşlanmaz
2- Tekerlemeli oyunları bir türlü öğrenemez
3- Bebek gibi konuşmaya devam eder. Kelimelerini sık sık şaşırır
4- İsmindeki harfleri bile öğrenemez ve ilgi göstermez.
5- Haftanın günleri, harfleri sayıları bit türlü öğrenemez... tüm uğraşlara rağmen

5-6 YAŞ OKUL ÇAĞI:

1- Harf ve kelimeleri tanıyamaz, kendi ismini bile

yazamaz, kelimelere uyduruk yazılımlar bulur.
2- Kelimeleri hecelere bölemez. Kapı kelimesini Ka-pı olarak bölemez.

3- Kafiye yapan kelimeleri tanıyamaz. Bacı-Hacı gibi
4- Harfleri kelimelerle bağdaştıramaz. Kedi ne ile başlıyor? Sorusunu cevaplayamaz.
5- Heceleri tanıyamaz. K ile hangisi başlar kedi, hacı, bacı diye sorulduğunda

cevaplayamaz.

6-7 YAŞINDAKİ ÇOCUĞUNUZ:

1- Heceleri tanımakta ve yan yana koymaktaki güçlüğü

devam ediyorsa
2- Tek heceli kelimeleri okuyamıyorsa: Top, bal, kel gibi
3- Okuma hataları harflerin dizilişinde hata yaptığını düşündürüyorsa. Kediyi yedi diye okuma gibi..
4- Okumaktan nefret etme, okumayı ZOR İŞ olarak değerlendirme gibi yakınmaları varsa..

7 YAŞ ve ÜZERİNDEKİ

ÇOCUĞUNUZ:

1- Uzun ve zor kelimeleri yanlış okuma... Cumhuriyet

yerine hürriyet gibi
2- Benzer kelimeleri karıştırma... Kurt yerine yurt gibi
3- Okurken duraklama, eee yani gibi eklerle doldurma
4- Telefon numarası, ev adresi, tarihleri hatırlayamama
5- Çok heceli kelimelerin sonunu veya tamamını uydurma cumhuriyetimizin yerine hükümetimizin

gibi
6- Kelimelerin bazı hecelerini atlama cumhuriyetimizin yerine cumhuriyetin gibi
7- Okuma esnasında zor kelimelerin yerine kolayını seçme. Hatıra yerine anı gibi
8- Yazım hatalarıyla dolu özensiz yazma
9- Bağlaç gibi anlamsız ekleri atlama. İle, ve gibi kelimeleri okumama
10- Sesli okumaktan kaçınma

Disleksiden şüphelendiyseniz neler yapmalısınız?
Sınıf öğretmeniyle derhal görüşmeli onun görüşlerini almalısınız.
Ne kadar önce davranırsanız, çocuğunuzun hızlı okuma şansı o kadar artar.
Okul sistemi içinde veya dışarıdan mutlaka testlerini yaptırmalısınız.
Çocuğunuzun başarılı olduğu diğer alanları keşfedin. Onun başka alanlardaki başarılarını ön plana çıkarın.

Onun çok başarılı olabileceği, özgüvenini destekleyebileceği bir alan seçin. Başarısız olduğu konularda onu

yermeyin.
Çocuğunuza konulan tanıyı ve önerileri okulla paylaşın. Sınıfta dikkatinin dağılmayacağı, iyi ışıklı, tahtaya

yakın bir yerde oturmalı. Sınavlarda ona fazla süre tanınmalı, duruma göre sorular ona okunmalı, cevapları

sözlü olarak alınmalı, audiovisual eğitim sağlanmalıdır.
Evde destek sağlayın. Size sesli okumasını sağlayın. İstemiyorsa sesli okumaya zorlamayın.