Çocuğunuzu Güneşten Nasıl Korumalısınız

Çocuğunuzu Güneşten Nasıl Korumalısınız ?

Yazın gelmesi ile hepimiz deniz ve güneşle dolu tatil
hayalleri kurmaya başladık. “Güneş girmeyen eve doktor girer” sözüyle
de vurgulandığı gibi genellikle sağlık verici olarak algılanan hayat
kaynağımız güneş acaba her zaman faydalı mı? Bu ay güneşin zararlı
etkileri ve bunlardan korunma yolları üzerinde duracağız.


Güneşin zararlı etkileri var mı?
Güneş ışığının
içindeki ultraviyole ışınları (UV), UV-A ve UV-B uzun süre güneşe maruz
kalındığında cilt yanıklarına yol açar. Tekrarlayan cilt yanıkları da
cilt kanserlerine neden olur. Normalde atmosfer ve ozon tabakası
dünyaya ulaşan UV ışını miktarını azaltır. Fakat ozon tabakasının
incelmesi ile dünyaya ulaşan UV ışını miktarı artmıştır. 1973’ten beri
en ciddi cilt kanseri olan melanomanın sıklığı %150, aynı dönemde
melanomadan ölüm vakaları da %44 oranında artmıştır. Bir insanın tüm
yaşamı boyunca aldığı UV ışınlarınn yarısından fazlası çocukluk çağında
alınır, çünkü dışarıda geçirdiği süre bu dönemde maksimumdadır.
Hayatında bir kere su toplamış güneş yanığı olan bir kişinin melanomaya
yakalanma riski, yanığı olmayanlara göre iki kat fazladır. Her yanık
ile bu risk iki kat artar. Cilt kanserinden korunmanın en iyi yolu,
cilt yanıklarını önlemektir.
Güneş yanıkları nasıl olur?
Uzun süre
güneşe maruz kalındığında UV ışınları ciltte önce kızarıklık, daha uzun
süreli hasarlarda da içi su dolu baloncuklara sebep olur. Kızarıklık,
ağrı, şişme güneşten 2-4 saat sonra başlar, 24 saatte maksimuma ulaşır.
Bu birinci derece yanıktır. İçi su dolu kabarcıklar olduğunda yanık
artık ikinci derece olmuş demektir. Üçüncü derece yanıklarda
kabuklanmalar olur, güneş üçüncü derece yanığa sebep olmaz.


Güneş yanığı olduğunda ne yapmak gerekir?

Ağrı ve sıcaklık hissi 48 saat sürer. İbuprofen erken başlanıp, 2 gün
süre ile kullanılırsa rahatsızlığı büyük ölçüde azaltır. Nemlendirici
kremler de günde üç kere uygulanırsa rahatlık verir. Bu kremlere iki
gün devam edilmelidir. Çok kalın, yağlı merhemler kullanılmamalıdır, bu
çocuğu daha sıcak tutar ve terlemeyi önler.
Soğuk banyo
yaptırmak veya günde bir kaç kez yanık yerine soğuk su ile ıslatılmış
giysiler koymak ağrıyı azaltır, duş çok ağrı verici olabilir.
Yanıklar olduğunda çocuğunuza daha çok su içirmelisiniz, bu
dehidratasyonu ve hastalık hissini önler.
Bir hafta içinde soyulmalar başlar, deriye nemlendirici kremler sürmek
gerekir.
Eğer
çocuğunuzun derisi su toplar ve patlarsa, üzerindeki ölü deriyi temiz,
küçük bir makasla temizlemek gerekir. Sonra da antibiyotikli bir krem
sürülmelidir (örn. Bactroban). Merhemi günde üç kez yıkayıp, tekrar
sürmek gerekir.
Güneş
yanıklarında yapılan sık yanlışlıklardan biri yanık yerine diş macunu,
yoğurt veya yoğun merhemler sürmektir. Bunların hem faydası yoktur, hem
de temizlenmesi zordur. Diğer bir hata da güneşten koruyucu
losyonlarla, bronzlaştırıcı losyon veya yağları karıştırmak, koruyucu
yerine bronzlaştırıcı kullanmaktır.
Güneş yanıkları nasıl önlenebilir?
Cilt
kanserini önlemenin yolu, güneş yanıklarını önlemektir. Cilt kanseri
geç yaşta ortaya çıksa da, sebep çocuklukta olan güneş yanıklarıdır.
Çocuğunuzu cilt kanserinden korumak için güneşte yanmasını engelleyin.
• Çocuğunuz günde 30 dakikadan fazla dışarıda duracaksa güneşten koruyucu losyon (sunscreen) kullanın.
• Süt
çocuklarının ciltleri daha ince olduğu için güneşe karşı daha
hassastırlar. Bu nedenle 6 aylıktan küçük çocuklar direkt güneşe
çıkarılmamalıdır, mümkün olduğunca gölgede tutulmalıdırlar. Eğer güneşe
çıkacaksa, mutlaka koruyucu losyon, uzun elbiseler ve kenarlıklı şapka
kullanılmalıdır.

• Bronzlaşmak isteyen ergenlerde mutlak koruyucu losyon kullanmalı,
güneşe alıştıra alıştıra çıkmalıdırlar. İlk gün güneşte 15-20 dakika
kalmalı, daha sonra bu süre günde 5 dakika arttırılmalıdır.

• Çocukları, güneş ışınlarının en yoğun geldiği saatler olan 10:00 ile
15:00 arasında güneşe çıkarmayın. Bulutlu havalar sizi yanıltmasın,
güneş ışınlarının %70’ı bulutları geçer. Ayrıca güneş ışınlarının %30’u
da seyrek dokumalı kıyafetlerden cilde geçer.

• Kum ve suyun güneş ışınlarını yansıttığını unutmayın. Gölgede bile
cilt yanıkları olabilir. Şapka veya şemsiye çocuğunuzu yansıyan
ışınlardan koruyamaz.

• Çocuğunuzun gözlerini de güneşten koruyun. Yıllarca UV ışınlarına
maruz kalmak, katarakt riskini attırır. Çocuğunuza UV korumalı güneş
gözlüğü alın. Güneşte en çok yanaklar, burun ve omuzlar yandığı için
özellikle bu bölgeleri koruyucu losyonlarla yoğun şekilde koruyun.


Güneş yanıkları için riskli grup hangisidir?

Çocukların %15’i asla brozlaşmayan, fakat yanan
ciltlere sahiptir. Özellikle açık tenli çocuklar, tüm hayatları boyunca
güneşe karşı dikkatli olmak zorundadırlar. Eğer çocuğunuz açık tenli,
sarışın veya kızıl saçlı, çilli, mavi veya yeşil gözlü, çok benli ise
güneş yanıklarına karşı daha hassastır, dolayısı ile cilt kanseri
açısından da riskli gruptadır. Bu çocuklar yazın çok kısa süreli bile
güneşe çıkacak olsalar, koruyucu losyon kullanmak zorundadırlar.

Güneşten koruyucu losyonlar
• Piyasada pek çok güneşten koruyucu ürün vardır. Özellikle hem UV-A, hem UV-B’ye karşı koruyucu bir ürün tercih edilmelidir.
• SPF (Sun
Protection Factor: Güneş koruyucu faktör) veya filtre gücü, güneşten
koruyucu ürünün UV ışının ne kadarını cilde geçirdiğini gösterir.
Örneğin 15 faktörlü bir ürün, ışının 1/15’ini yani, %7’sini geçirir.
Böylece güneş altında geçirilebilecek güvenli süreyi 20 dakikadan 5
saate çıkarır. 15’ten yüksek koruma faktörlü ürünler 5 saatten daha
uzun süre korur. Güneş yanıkları için tehlikeli saatler olan 10:00 ile
15:00 arası için 15 koruma faktörü yeterlidir. Fakat açık tenli
çocuklar için 30 koruma faktörü gereklidir. Kısaca söylemek gerekirse,
tüm çocuklar için 15 ve üzeri koruma faktörlü ürünler kullanmak gerekir.
• Koruyucu
ürünleri güneşe çıkmadan 30 dakika önce sürmek gerekir. Burun,
yanaklar, kulaklar ve omuzlar özellikle iyi korunmalıdır.
• Çoğu ürünler,
her 3-4 saatte bir tekrar sürülmeli, eğer terlemiş veya suya girmişse
hemen tekrarlanmalıdır. Suya dayanıklı (watreproof) ürünler suda 30
dakika dayanır.