10.sınıf demokrasi notları

Konu: 10.sınıf demokrasi notları Çarş. Nis. 07, 2010 7:03 pm

Hak: bireyin, diğer insanların kendi hayatlarını yaşama şekline müdahale etmeden, kendi yaş***** yön verme özgürlüğüdür
forumson.com - [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Eşitlik: Ahlâki ve toplumsal bir ideakolalak, insanların birbirleriyle, aynı insan doğasına sahip olmak bakımından, aynı konum ve değerde olmaları hali

Özgürlük:Siyasal ve toplumsal alanda özgürlük kavramı daha karmaşık ve çok-anlamlı tanımlar ve tartışmalar getirir beraberinde Mesela, Liberalizm'de özgürlük ana prensiptir, ancak burda kişisel özgürlükleri öyle bir abartılır hale getirirler ki sonuçta bununda adına özgürlük diyebilirler: Halbuki konu siyasi oldu mu bu tüm toplumu ilgilendirir, dolayısıyla tekil özgürlüğün çoğul özgürlüğü kısıtlamaması ve ona zarar vermemesi gerekir

insan hakları ve temel haklar

İNSAN HAKLARI
İnsan hakları bireylerin salt insan olmakla kazandıkları haklardır İnsanların insan olarak taşıdıkları değerin sömürü baskı, kıyım ve her tür lü doğal güç karşısında korunmasına dayanırTanımı ve sınırları konu-sunda her zaman tam bir anlaşmaya varılamasa da temel bazı varsa- yımlar üzerinde anlaşılırİnsan hakları temelde devlet gücünü sınırlar; hem yasal hem de ahlaksal düzenlemelerin kaps***** girer; hem “olanı” hem de “olması gerekeni” dile getirirÖzünde genel ve evrensel nitelik- lidir; bütün insanların hatta bazı durumlarda henüz doğmamış olanların her yerde sahip olması gereken haklardırBöylece belirli bir durumda bi-reyin ya da grupların benzer haklarının korunabilmesi anl***** gelir Bütün normatif gelenekler gibi insan hakları da zamanın ürünüdür Özünü ve biçimini veren tarihsel sürekliliği ve değişim süreçlerini yansı tır “İnsan Hakları” kavramının, çok eski bir tarihi vardırYalnız bu kavram,ancak II Dünya Savaşı'ndan sonra kesin çizgilerle sınırlandırıl- mış, tarifi yapılabilmiş, fertler için teminata bağlanabilmiştirKökenleri Stoacılığın doğal hukuk görüşleri ile yakından ilişkili Eski Yunan ve Ro-ma düşüncesine dayanıyordu Eski Yunan Stoacılığından etkilenen Roma hukukunda ius naturale (doğal hukuk) sistemine yer verilmiş ve ius getiuma (bütün kavimler için geçerli hukuk) uymak koşuluyla, yurttaşlık haklarını aşan bazı evrensel haklar tanınmıştır XVIII yüzyılda aydınlanma ile ileri adımlar atıldı John Locke ile Montesquie, Voltaire ve Jean-Jocques Rousseau gibi “filozoflar” bu alanda önemli katkılarda bulundular Locke bazı hakların bireylerin yalnızca insan olmalarından kaynaklandığını çünkü bu hakların, bireylerin toplumsal sözleşmeyle si- vil topluma geçmelerinden önce içinde yaşadıkları doğal durumda var olduğunu ileri sürdü İnsan haklarının doğallığı görüşü, karşı görüşlere ve tartışmalara yol açtı Mutlak değişmez, ebedi olarak nitelendirdikleri için birbirleriyle çeliştikleri ileri sürüldü Bir başka önemli etken de hem ilerici hem de tutucu çevrelerin tepkileri oldu Doğal hukuka ve doğal haklara karşı XVIII yüzyılın sonlarında başlayan bu saldırılar XIX ve XX yüzyıl boyunca daha da yaygınlaştı Friedrich Karl von Savigny, Henry Maine gibi düşünürler hakların, belirli topluluklara özgü kültür
ve çevre değişkenlerinin türevi olduğunu vurguladılar John Austin, Thomas Hobbes'un bir deyimini kullanarak tek yasanın “hükümdarın buyruğu” olduğunu, Zudwig Witgenstein da gerçeğe ancak doğrulanabi- lir deneyimlerle ulaşılabileceğini iddia etti Günümüzde ise hangi kültür çevresinden gelirse gelsin hukukçuların, felsefecilerin ve sosyal bilimci- lerin çok büyük çoğunluğu her insanın bazı temel hakları bulunduğu ko- nusunda birleşir

İÇERİĞİ : İnsan hakları bir defada oluşup bitmek yerine günümüze de-ğin başlıca üç aşamada gelişti Birinci aşama XVII-XVIII yüzyılda İngiliz, Amerikan ve Fransız devrimlerinin kla hak ve özgürlükleri ge-tirmesiydi Daha çok bireysel nitelikleri olan bu haklar arasında yasal eşitlik, kişi güvenliği, bireysel özgürlük, düşünce ve inanç özgürlüğü, siyasal haklar ve mülkiyet hakkı en önemlileriydi XIX yüzyılın 2 yarı- sına doğru yükselmeye başlayan kitle hareketleri bu kez daha çok sosyal eşitlik eksenine yöneldi Bütün yüzyıl boyunca sosyalist ve reformcu dü-şünceler bu hareketlerle eşlik edip yol gösterdiler Bunların sonunda yeni bir senteze ulaşıldı; insan hakları listesinin genişlemesi ve devletin tutu- munun değişmesi “sosyal haklar” ve “sosyal devlet” olgularını doğurdu XXyüzyılda yasalara, anayasalara daha sonra da uluslararası belgelere giren “ikinci kuşak” insan hakları ekonomik, sosyal ve kültürel nitelik- liydi Özellikle kapitalizmin baskısı altındaki hakların daha iyi yaşama özlemlerini dile getiren bu yeni haklar, devletin tutum ve işlevinde de de- ğişmeye yol açtı Devletin artık etkin bir yol oynaması bekleniyor, kapitalizmin getirdiği sosyal eşitsizlikleri giderici müdahalelerde bulunmak, çalışan sınıfları ekonomik, sosyal ve kültürel yönden destekle mek de onun ödevleri arasına giriyordu Böylece “bekçi devlet” ya da “jandarma devlet” yerini “sosyal devlet”e ve müdahaleciliğe bırakıyordu “Üçüncü kuşak” insan hakları ise XX yüzyılın 2 yarısından sonra orta-ya çıkan bir ölçü de 3 dünya ülkelerinin taleplerini yansıtan yeni bir hal-kayı oluşturur Ulusların siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel gelecekle-rini belirleyebilme hakkının, dile getirildiği bu aşamada ezilen ulusların ve halkların bağımsızlık, dünya nimetlerinden eşit ve hakça yararlanabil- mek için verdikleri mücadelenin izleri açıktır

İNSAN HAKLARI

İnsan hakları, tüm insanların sahip olduğu "temel hak ve özgürlükler" İnsan hakları, ırk, din, dil ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanların yararlanabileceği haklardır Bu hakları kullanmakta herkes eşittir Diğer yandan insan hakları terimi bir ideali içerir Bu terimi kullananlar, bu alanda olanı değil, olması gerekeni dile getirirler

İnsan hakları, tüm insanların hak ve saygınlık açısından eşit ve özgür olarak doğduğu anlayışına dayanır İnsan hakları, her bir bireye bağımsız seçim yapma ve yeteneklerini geliştirme özgürlüğü sağlar Bu özgürlükler başkalarının haklarına saygılı olmak ve bu hakları çiğnememe zorunluluğu ile dengelenmektedir Bir başka deyişle, birçok hakkın yanında bir sorumluluk da bulunmaktadır

adalet,hukuk ve devlet kavramları

Adalet, hakkın gözetilmesi ve yerine getirilmesi anl***** gelir Haklı ile haksızın ayırt edilmesi adaletle sağlanır Bu anlamda herhangi bir durumun adil (adaletli) olup olmadığından söz edilebilir Adalet kavramı temelde hukuk kurallarına uygunluğu içerir Öte yandan, adalet insanların toplum içindeki davranışlarıyla ilgili olduğundan ahlak ve din kurallarıyla da ilişkilidir
Adalet; kısaca haklılık ve hakka uygunluktur Öznel anlamda adalet, herkesin hakkını tanıma konusunda değişmez ve kesin istektir Nesnel anlamda adalet, karşıt çıkarlar arasında hakka (hukuka) uygun bir denkliktir, eşitlik düşüncesidir Adelet 4 tür altında toplanabilir Bunlar:

Dağtıcı adalet
Dekleştirici adalet
Hakkaniyet
Sosyal adelet
Düşünürler eski çağlardan beri adalet kavramıyla ilgilenmişlerdir Kutsal kitapların hepsinde adalete ve adil olmaya ilişkin bölümler bulunur Eski Yunanlı düşünür Platon’a göre adalet en yüce erdemlerden biri, insanın ve devletin temel davranış kuralıdır Aristoteles’in hareket noktasını ise eşitlik kavramı oluşturur Ona göre, herkese eşit davranmak adalet için yeterli değildir Bir hukuk düzeni güçsüzleri koruduğu ölçüde adaletli olabilir Örneğin, günümüzde kişinin tükettiği herhangi bir maldan alınan katma değer vergisi adil bir vergi değildir Çünkü kişinin gelir düzeyini dikkate almaz Buna karşılık, kişinin geliri üzerinden alınan ve gelir düzeyi yükseldikçe vergi oranının da arttığı gelir vergisi daha adil bir uygulamadır
18 yüzyılda Aydınlanma Çağı düşünürleri adalet kavramını daha dar biçimde tanımladılar Onlara göre hukuka ve hukuksal eşitliğe uygunluk adalet için yeterlidir Ne var ki, hukuk düzeni her zaman adil olmayabilir Çünkü hukuk yasaların her durumda aynı biçimde uygulanmasını gerektirir Oysa yargıç herhangi bir olayda yasayı uygularken, durumun özelliklerini de göz önünde bulundurmak zorundadır Böylece genel bir nitelik taşıyan yasanın ek yanları uygulamada giderilebilir ve adalete daha çok yaklaşılabilir
Günümüzde adalet kavramı sosyal adaleti de kapsamaktadır Sosyal adalet, ekonomik, sosyal ve kültürel değerlerin dağılımındaki dengesizliklerin giderilmesini, toplumdaki zayıf ve güçsüzlere devletçe yardım edilmesini içerir

------------------------------------------------------------

Adalet, genel anlamıyla hakka uygunluk, haklı ile haksızın ayırt edilmesi demektir Bu anlamda hem bir durumu, hem de insanların davranışlarını tanımladığı için ahlak ve din kurallarıyla da ilişkilidir Adalet, bir kavram olarak, insan davranışını ahlak açısından ince*leyen ve eleştiren bir düşünceyi de içermek*tedir

Kutsal kitaplarda adil (adaletli) olmaya ve yöneticilerin adil karar vermelerine ilişkin bölümler vardır Üstelik ilkçağlardan bu yana düşünürlerin en çok ilgilendiği kavramlardan biri de adalet olmuştur Sözgelimi Platon adaleti en yüce erdemlerden biri, insanın ve devletin temel davranış kuralı olarak tanımla*mıştır Aristo da eşitlik kavramından yola çıkarak, bir hukuk düzeninin güçsüzleri koru*duğu ölçüde adaletli olabileceğini ileri sür*müştür 18 yüzyılın Aydınlanma Çağı düşü*nürleri ise "doğal hukuk" kavr***** yer vererek, hukuka ve hukuksal eşitliğe uygun*luğu adalet için yeterli saymışlardır Yüzyıllar boyunca top*lumlar değişirken adalet kavramı da değiş*miştir

Eskiden olduğu gibi bugün de hukuk düzeni ile adalet kavramı tam anlamıyla örtüşmez Daha dar bir anlamı olan hukuk adaleti sağlamakla yükümlüdür, ama her za*man adil olmayabilir Çünkü hukuk düzenini oluşturan yasalar uygulamada esnekliğe yer vermez Bu durum zaman zaman adaletsizliğe yol açtığı için, yargıç bir olaya yasaları uygu*larken adalete uygunluk ilkesini de gözetir Böylece, yasaların katılığını uygulamada dü*zeltmeye ve adalete daha çok yaklaşmaya çalışır

Örneğin herkesten kazancıyla orantılı ola*rak alınan gelir vergisi adil bir vergidir Oysa kişinin gelir durumuna bakılmaksızın tüketti*ği herhangi bir maldan (örneğin şekerden) alınan vergi adaletsiz sayılabilir Çünkü bu vergi karşısında herkes eşit sayıldığı için zengin ile yoksul eşit oranda vergi ödemiş olur

» Microsoft Access Ders Notları
» Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Ders Notları
» genel kültür + genel yetenek + eğitim bilimleri ders notları + testler
» 8. sınıf inkılap tarihi 69-85
» 10.Sınıf Dil Anlatım Kitabı Cevapları