Ağrıdağı Efsanesi-Yaşar Kemal

Ağrıdağı Efsanesi [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]'in destansı romanlarındandır. İlk basımı 1970'de Cem Yayınevi tarafından yapılmıştır.

[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Yazının devamı, eserin konusu hakkında ayrıntılı bilgi içermektedir.

Roman [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]'nda bulunan dağ köylerinden birinde yaşayan Ahmet ve o dönemde oranın yöneticisi olan Mahmut Han'ın kızı Gülbahar arasındaki aşkı ve bu sevdalıların kavuşmak için yaptıklarını anlatır. Romanda öne çıkan diğer önemli öğeler kaval ve olayların başlamasına sebep olan Mahmut Han'ın Güneş simgeli eğeri olan atıdır. Destanın geçtiği dönemde yaşamış halkın kültürüne ve ananelerine yer verilir. Bunların dışında roman anlattığı destanın karakterleri üzerinden insan psikolojisini irdeler. Aşağıda romanda sık geçen bir paragraf alıntısına yer verilmiştir.
<BLOCKQUOTE>
"Ağrı Dağının doruğuna yakın bir yerlerde, güneybatı yamacında bir göl vardır, adına Küp Gölü derler. Bir harman yeri büyüklüğündedir göl. Som mavi bir sudur. Kuyu gibi. Kırmızı, keskin ışıltılı kayalıkların dibindedir. Her yıl bahar gözünü açar açmaz Ağrı Dağının tekmil çobanları gölün kıyısına gelirler, güneş damgalı kepeneklerini bakır toprağın üzerinde serip gölün kıyısında sıralanırlar, kavallarını çıkarıp doğan günle birlikte "Ağrı Dağının Öfkesi" ni gün batımına kadar birlikte çalarlar. Ağrı Dağı çobanları güzel kara kederli gözlüdürler. Uzun çok güzel parmakları vardır. Bazısının gür, altın sakalları dalgalanır. Küçücük bir ak kuş çobanlar kaval çaldırkları sürece üstlerinde döner durur. Gün kavuşunca çobanlar karanlığa karışıp giderler. Ve tam bu sırada da tede dönüp duran ak kuş gölün üstüne süzülüp iner, kanadını suyun som mavisine daldırır, sonra o da çobanlarla birlikte, karanlığa karışır. Kanadın değdiği yerde göl incecikten dalgalanır, ince dalgalar genişleyerek gelir, bakır kıyılara vururlar. Sonra, iri bir atın gölgesi gölün üstüne düşer, süzülür gider."
Yaşar Kemal - Ağrı Dağı Efsanesi
Uyarı sonu.
</BLOCKQUOTE>
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bu romanında da etkileyici anlatımı ile kültürel mirası, kahramanların ruh hallerini,çevrenin pastoral özelliklerini okuyucuya yaşatır



[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

-DIŞ YAPI İNCELENMESİ

ESERİN ADI: AĞRI DAĞI EFSANESİ
YAZARI: YAŞAR KEMAL
BASIMYERİ VE TARİHİ: YAPI KREDİ YAYINLARI
2006 9.BASKI
İSTANBUL
B-İÇYAPI İNCELENMESİ

1-Konu yönünden

Kır bir at Ahmet’in evinin kapısına gelir ve bir süre orda bekler. Bunun üzerine Ahmet atı kendi kısmeti olarak görür ve atı sahiplenir. Bir süre sonra atın Beyazıt Paşası Mahmut Han’a ait olduğu anlaşılır. Mahmut Han atını ister. Fakat Ahmet atı vermek istemez. Çünkü Ağrı geleneklerinde bu böyledir ve o atın haktan yadigar olduğu düşünülür. Atı geri alamayınca Ahmet’in evine adamlarını gönderir ve bir süre sonra Ahmet’i zindana attırır. Burada paşa’nın kızı Gülbahar ile Ahmet arasında büyük bir aşk başlar. Başta Mahmut Han olmak üzere tüm engelleri aşarlar.
Roman insanların geleneklerine bağlılığını, hiçbir gücün aşk karşısında duramayacağını ve aşkın her engeli aşabileceği anlatılıyor.
Sofi kır bir atın Ahmet’in evinin önünde durduğunu gördü. Bunun üzerine Ahmet’e haber verdi. Atı gören Ahmet bunun kısmeti olduğunu anlar. Bu Ağrı geleneklerine göre de böyledir. Fakat atın gerçek sahibi Mahmut Han bunu kabul etmez. Ahmet’in üzerine adamlarını gönderir. Ahmet atı adamlara da vermez. Herkes Mahmut Hana Ahmet’in haklı olduğunu söyler. Fakat O bunu anlamak istemez. Bunun üzerine tüm adamlarını alıp Ağrı yöresine gider. Fakat orda Sofi hariç kimseyi bulamaz. Sofi’yi zindana atar. Paşa’nın kızı Gülbahar Sofi’den ve onun kavalından çok etkilenir ve sürekli onu dinlemeye gider. Bu sırada Mahmut Han Ahmet’i bulması için Musa Bey’i görevlendirir. Ahmet’i bulan Musa Bey Ahmet’i razı eder ve Paşa’nın yanına dönerler. Paşa Ahmet’in geldiğine sevinmiştir. Bu sevinç Ahmet’in atı vermeyi kabul etmemesiyle kaybolur. Sinirlenen Mahmut Han hem Ahmet’i hem de Musa Bey’i zindana attırır. Zindanda tanışan Ahmet ile Gülbahar aşık olurlar. Gülbahar zindancı başı Memo’nun yardımıyla sık sık zindana gelir. Atını geri alamayan Paşa Ahmet’i öldürmeye karar verir. Bu duruma çok üzülen Gülbahar kardeşinden yardım ister. Fakat istediğini alamaz. Çaresiz kalan Gülbahar Demirci Hüso’dan yardım ister. Hüso Kervan Şeyhi’nin de yardımıyla atı getirir ve sarayın kapısına bağlar. Gülbahar bu duruma çok sevinir ve Ahmet’in yanına koşar. Fakat Paşa Ahmet’i öldürmekten vazgeçmez. Bu durumu öğrenen Gülbahar bir şeyler yapmaya uğraşır. Kimseden yardım gelmeyince Ahmet’i kaçırmayı düşünür. Bunun için Memo’ya gider. Memo ile konuşur. Gülbahar Ahmet’in kurtulması için her şeyini vermeye hazırdır. Memo Gülbahar’dan sadece saçının bir telini ister. Gülbahar seve seve kabul eder.Memo kapıları açar ve Ahmet ve arkadaşlarını dışarı çıkarır. Bunu öğrenen Paşa Memo’yu öldürür. Tüm bu olaylardan korkan Yusuf babasına gidip her şeyi anlatır. Bunun üzerine Mahmut Han kızı Gülbahar’ı zindana atar. Halk bu olaya çok sinirlenir ve büyük bir kalabalık halinde saraya yürür ve Gülbahar’ı alır. Gülbahar ve Ahmet demircinin evinde buluşup Hoşap Kalesine giderler. Mahmut Han onları burada da rahat bırakmaz. Fakat gelen kalabalıktan korkar ve biraz yumuşar. Ahmet ve Gülbahar saraya gelir. Mahmut Han Ahmet’ten Ağrı Dağına çıkmasını ister. Eğer çıkıp dağın tepesine ateş yakarsa kızı vereceğini bildirir. Ahmet kabul eder ve yola çıkar. Bu sırada sarayın çevresini saran kalabalık gittikçe artmaktadır. Bundan korkan Paşa Ahmet’i affettiğini bildirir. Bunun üzerine birçok kişi Ahmet’i bulmak için yola çıktı. Fakat onlara gerek kalmadan Ağrı’nın tepesinden bir ışık yükselmeye başladı. Herkes sevinç içindeydi. Geri dönen Ahmet Gülbahar’ı alır ve tekrar dağa doğru yola çıkar. Küp Gölü yakınlarında bir mağarada dururlar. Fakat Ahmet durgunlaşmıştır. Bunu fark eden Gülbahar Ahmet’e durumu sorar. Ahmet Memo’dan bahseder. Gülbahar’a Memo’ya ne verdiğini sorar. Hiçbir şey vermediğini söyleyen Gülbahar durumu anlamıştır. Ertesi gün Ahmet kalkar ve yürümeye başlar. Gülbahar seslenir; ama işe yaramaz. Gülbahar Ahmet’i Küp gölünde yitirmiştir.

2-Yazılış tekniği yönünden

Yazar eserde insanların geleneklerine bağlılığını ve aşkın gücünü yöresel bir hikayeyle anlatıyor. Eserde karşılıklı konuşmalardan yararlanılmış. Efsanevi ve akıcı bir dil kullanılmış. Arada resimlerden yararlanılmış
Eserin çeşidi romantik romandır. aşk duygusu ön plandadır.

3-Kahramanları yönünden

Eserin belli başlı kahramanları Ahmet, Gülbahar,Sofi ve Mahmut Han’dır.
AHMET: Sarışın,mavi gözlü, sarı sakallı cesur bir insan. İnandıkları değerler için her şeyini verebilir. Geleneklerine bağlılığıyla eserde ön plana çıkıyor. Kimi zaman duygularını kaval çalarak ifade ediyor.
GÜLBAHAR: Orta boylu, açık tenli güzel bir kız. Babasını çok sevmesine karşın ondan çok korkuyor. Çok zeki ve çok duygusal. Az konuşuyor. Sarayda yaşıyor ve çok zengin. Babası Mahmut Han gibi zalim değil. İyi yürekli cesur bir kız.
SOFİ: Uzun, ak sakallı, akıllı ve yaşlı bir adam. Ahmet’in ustası. Ahmet2in sürekli akıl danıştığı iyi bir dost. Ahmet ile arasında çok yaş farkı olmasına rağmen çok iyi anlaşıyorlar.
MAHMUT HAN: Beyazıt paşası. Zalim inatçı ve korkak. Başa çıkılmaz, hep kendi dediğini yapan kibirli bir insan.
Bunların dışında Ahmet’e sürekli yardım eden onun yanında bulunan Ağrı halkı var. Bunlardan bazıları (Demirci Hüso, Kervan şeyhi…9
Saraydaki insanlar :Memo (zindancı başı, Gülbahar ile Ahmet’e çok yardım ediyor.), Yusuf (Gülbahar’ın kardeşi, babasından çok korkuyor.)

4- Yer ve zaman yönünden

Olayların büyük bölümü Ağrı dağı çevresinde, Küp Gölü kenarında ve sarayda geçiyor. Göle kuyu deniyor. Gölün dört tarafı kırmızı,keskin kayalarla çevrili. Yer yer çimenler var. Çiçeklerin renkleri alabildiğine parlak. Çobanlar sürülerini bu bölgeye getirip otlatıyor ve bir yandan Ağrı dağı türküsünü çalıyorlar.
Zaman kavramından bahsedilmeyen eserde kimi zaman “bahar, sonbahar” gibi ifadeler kullanılıyor. Onun dışında belli bir zaman yok.

5- Dil ve anlatım yönünden

Dil anlaşılır bir nitelikte, kolayca anlaşılıyor, sade bir dil var. Dil akıcı, efsanevi bir şekilde anlatılmış. Anlatım 2. kişi ağzından yapılıyor. Kimi zaman 3. kişi ağzından da yapılan anlatımlar var. Anlatımda akıcılık sağlanmıştır. Eser ilerledikçe merak uyandırıyor.

6- Yazarın kişiliği yönünden

Asıl adı Kemal Sadık Gögceli olan Yasar Kemal kimi eserlerinde halk efsanelerine yer veriyor(Ağrı Dağı Efsanesi, Binboğalar Efsanesi )… Yapıtlarında Torosları, Çukurova'yı, Çukurova insanının acı yasamını, ezilişini, sömürülüşünü, kan davasını, ağalik ile toprak sorununu çarpıcı bir biçimde ortaya koyan yazarın eşsiz betimlemeleri yapıtlarının en önemli özelliğidir. Bu eserinde ise zengin fakir aşkını ve geleneklere bağlılığı anlatıyor.